Γκιουνερί Ίτσογλου: Ο άνθρωπος της καρδιάς

 μετφρ: Φραγκώ Καράογλαν

Εκδόσεις ΚΨΜ, σελ. €

Είναι γνωστό ότι κανένας άξιος Τούρκος δημιουργός του λόγου και της Τέχνης δε γίνεται να μην περάσει για λίγο κι από τη φυλακή. Συνέβη και στο δημιουργό κόμικς Γκιουνερί Ίτσογλου που παθιασμένος με την ελληνική μυθολογία αλλά και τις αντιθέσεις Δύσης κι Ανατολής έχει δημιουργήσει ένα σύγχρονο Ναστραντίν Χότζα, τον Γκιονούλ Ανταμί (Άνθρωπο της Καρδιάς), που με ροκά ανιψιό, αδελφό επιχειρηματία και θαυμαστή ένα Γάλλο διανοούμενο που τον ακολουθεί προσφέροντάς του έδρα στο Παρίσι, περιπλανιέται στις αντιθέσεις της σύγχρονης Τουρκίας του σκύλου της γειτονιάς, των γλάρων, των γατιών, των γυναικών που ψωνίζουν κατεβάζοντας καλάθι στο μπακάλη, των παραδοσιακών ανεκτίμητων ξύλινων σπιτιών  που καίγονται εν μια νυκτί για να δοθούν αντιπαροχή, των αντιφάσεων και των συγκρούσεων.

«Γκρεμίσατε τους παραδοσιακούς φούρνους για να τους ξαναφέρετε από νοσταλγία» λέει ή για τα σπίτια που πια νοικιάζονται σε ξένους «γι αυτό μ' αρέσει η πόλη μου, με κάνει ταπεινό». 
Αντιπαραβάλει το εκρεμές του Φουκώ με τους περιστρεφόμενους δερβίσηδες, χώνεται σε εγκαταλελειμμένα ερείπια για να τους παίξει παραδοσιακή μουσική να ανασάνουν και στο μοντέρνο ανίψι που τον κατηγορεί για μπανάλ  απαντά  «προτιμώ τη δική μου τη μπανάλ από τη δική σου την εικονική πραγματικότητα».

__________________________________________________

Για τη Σελίδα του Βιβλίου του εντύπου Info Free Press (Ιούνιος '13)

PΩMANOY MEΛΩΔOY 5

Μνήμη Ναπολέοντα Λαπαθιώτη 

αφιερωμένο στο Νίκο Αϊβαλή

           ‘Kαί οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι

      και ήταν άσπρα τα σεντόνια’

μα ποιος να νιώσει τη συμπόνια

για ό,τι δεν έχει αισθανθεί.

Ναι, οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι

κι ήταν ερείπιο το σπίτι

και τον περίμενε το θύτη

γιατί είχε πια παραδοθεί.

Μα οι λεμονιές μας πάντα ανθίζανε

και στη βροχή έλαμπαν λεμόνια

σα να μην πέρναγαν τα χρόνια,

σα να μην ήταν να χαθεί.

Aπό τις γρίλιες μας που έτριζαν

περνούσαν το πρωί οι ακτίδες

και έδιναν φρούδες ελπίδες

ότι το σπίτι θα σωθεί.

Σα χρόνια πέρναγαν οι μέρες μας

σαν ώρες έφυγαν τα χρόνια

μα ποιος να νιώσει τη συμπόνια

για ό,τι δεν έχει αισθανθεί.

Σαν τα παιδιά είναι τα σπίτια μας

―δεν είναι ανάγκη να το λέμε―

μιά ζωή δε φτάνει να τα κλαίμε

αν πριν χαθούμε έχουν χαθεί.

Aυτοί οι μπερντέδες που ήταν κόκκινοι

κρέμονταν πριν να γεννηθούμε

μα ήρθε η ώρα που πενθούμε

ό,τι ήταν για να μας πενθεί.

Ποιος θα θυμάται πια το γέλιο μας

ποιος την απελπισία, το δάκρυ

όταν δε βρίσκαμε την Άκρη

κι οι φίλοι έμοιαζαν εχθροί;

T’ άσπρα σεντόνια ήταν οι μάρτυρες

στο ηλιοβασίλεμα ροδίζαν,

και τα άνθη λεμονιάς θυμίζαν

πως Άνοιξη ξανά θα ’ρθεί.

Mιά ακρίδα κάποτε κοιμήθηκε

και ξεχειμώνιασε στην πόρτα

που του χειμώνα άγρια χόρτα

την έδειχναν πάντα κλειστή.

Και οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι

και ήταν άσπρα τα σεντόνια,

μα ποιος να νιώσει τη συμπόνια

για ό,τι δεν έχει αισθανθεί.

Ναι οι λεμονιές μας πάντα ανθίζανε

και στη βροχή έλαμπαν λεμόνια

κι όταν γκρεμίστηκαν τα χρόνια
πέθανε κι η παλιά ζωή.

___________________________________________________________________

Από: 'Τα 40 του Θανάτου', 

το βιβλίο που ετοιμάζω τώρα.

Εικόνα

Το σαλόνι και γραφείο μου στη Ρωμανού Μελωδού 5, εν ώρα εργασίας με  σκόρπια βιβλία και χαρτιά και την προπολεμική μικρή μου γραφομηχανή. Λάδι σε Καμβά, ζωγραφισμένο από τον Κύριο Kastell.

Σήμερα βρίσκεται στο σπίτι μου στην Αθήνα ανάμεσα στα ίδια έπιπλα, βιβλία και έργα μα σε άλλο σχηματισμό. 

Τέος Ρόμβος: Γεώργιος Νέγρος, Ο Τίγρης του Αιγαίου

Από τον ανεμοδαρμένο μεσαιωνικό οικισμό της Άνω Σύρας κατεβαίνει κάθε πρωί ο Τέος Ρόμβος στην Ερμούπολη και μελετά στο Ιστορικό Αρχείο παλιές διαθήκες, ναυτολόγια, αναφορές κι εφημερίδες που τον ξαναβυθίζουν σε παιδικά διαβάσματα για μακρινούς κουρσάρους. Ώσπου ένα βράδυ, οδηγημένος από ένα παράξενο ήχο, ανακαλύπτει χτισμένη στον πέτρινο τοίχο του παλιού σπιτιού του τη χειρόγραφη αυτοβιογραφία ενός φημισμένου «κλέπτη και πειράτη» και, δια της γραφής, ο συγγραφέας-αφηγητής πραγματώνει το νεανικό του όνειρο να πλεύσει στο Αιγαίο «με ένα πειρατικό σκαρί».

Με «δεκαπέντε λεβέντες» στο «τσούρμο» του ―ανάμεσά τους έναν «έβδομη γενιά κουρσάρη» και το Πλάσμα το «τραβηχτικό» που το αγάπησε, μας λέει, «καλύτερα από θηλυκιά» κι είναι «πολλά καλό» μα άγριο γιατί «έχει το χούι του φονιά» όμως με τα κόκκινα μαλλιά του μπούκλες «φέρνει πλιότερο σε κορίτζι»― ο «πειράτης» θυμάται κουρσέματα, φυλακίσεις, σφαγές και προδοσίες αλλά και αργόσχολους χειμώνες μεθυσιών με καυγάδες στα καπηλειά και τα πορνεία της Σύρας.

«Στοχασθείτε αυθέντες μου ότι οι ίδιοι οι καπεταναίοι κομπάζουν ότι σε πέντε χρόνους έγδυσαν ως και πεντακόσια καράβια» ανέφερε ο ιερομόναχος Άνθιμος Πουλάκης στην Ελληνική Κυβέρνηση του 1827 όταν περιέγραψε το πειρατικό ορμητήριο της Γαμβούσας στην Κρήτη με το «ξακουστό παζάρι με τις λείες» και την «Παναγιά την Κλεφτρίνα» του.

Είναι παράξενο μετά από τόσα χρόνια, παρά την έκταση της ακτογραμμής και των μύθων, στα ελληνικά να μην έχουμε πειρατική λογοτεχνία. Μετά το Θρύλο του Κωσταντή (1951) του παραγνωρισμένου Κώστα Χατζηαργύρη ο Γεώργιος Μαύρος έρχεται να καλύψει ένα κενό αρμενίζοντάς μας στα μέσα του 19^ου αιώνα με μια γλώσσα καθαρή και ρέουσα που ακουμπά στο Defoe και τους παλιούς 'μπαντίδους' όσο και σε ιστορίες όρμων και νησιών του Αιγαίου.

_________________________________________________________________

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό INFO (Free Press) Mαΐου 2013

Το βιβλίο του Τέο Ρόμβου   ( Εκδόσεις: Πανοπτικόν, σελ.: 203, €12.70) έχει αναρτηθεί και στο Διαδίκτυο.

A tree fell and woke up Turkey (in english)

A wave of great demonstrations in Turkey started in Istanbul now that sudden economic development is rapidly threatening with demolitions and modernizations it's unique historic beauty.

Three stupid ideas aggravated the citizens last week. One ―the silliest― was the proposal of creating more regulations for alcohol consumption in a country where despite the Kemalist secularism that saved it from Islamist fundamentalism, it is still impossible (illegal) to order a drink 200 meters from a mosque. And there is a least one mosque in any corner at the historical city centre so all week the running joke was about a great Thank You from my country, Greece the neighboring impoverished Eurozone member which cannot compete with the Turkish Lira.

Second came the celebratory ribbon cutting of the controversial new Bosphorus Bridge with a cost of $3 billion and many trees. 1.3-kilometer in length and 59-meter-wide will be the widest bridge in the world with a railroad on it and, as the Turkish Transport Minister said proudly, 'its 322-meter-high lateral towers will be the highest in the world' as well. But there is a lot of concern that the construction of the third bridge will lead to the destruction of Istanbul’s remaining green areas near the Black Sea coast while creating more traffic problems to the city. "Many ‘crazy’ projects under way" dared to write the Turkish paper Hurriyet describing the ceremony that "ended with collective prayers both to commemorate martyrs and to celebrate the 560th anniversary of the conquest of Istanbul". Those "collective prayers" are typical of the road Ertogan has taken and difficult to ignore in a secular state with a long muslim past and neighbors. Combined with his indifference for any enviromental issues, they caused alarm.

And third, more tree felling at the Gezi Park in the centre of the European side of this amazing city, Taksim square where city planners decided to create an immense cement parking lot with a shopping Mall that is not really needed or wanted.

This parking lot with a Mall was a self destructing idea for the Ertogan government. It is in Taksim square, the Beyoglu, Pera aria where westerners used to live since before the conquest. There most Embassies and the foreign prestigious schools are located which, along with the numerous hotels, clubs and sightseeing passers-by, have made it the ideal spot for demonstrations in a country that police brutality is the norm and there is no news coverage of any resentment or anti-government ideas.

So it was as usual on Friday but what started as a peaceful sitting protest in Gezi park in Istanbul's Taksim, escalated when the police used tear gas (from photos of the metal containers it appears to be a dangerous kind forbidden in the EU) and a water cannon on thousands of protesters who were marching from the east to the west side of the city over the Bosphorus river bridge to join the demonstrations.

As the police dropped tear-gas canisters from helicopters overnight "about half past one the entire city started to reverberate. People were banging on pots, pans, blowing whistles" we heard from the BBC World Service. 40.000 people crossed the bridge between Asia and Europe yesterday and the BBC correspondent Louise Greenwood in Istanbul said "police from as far afield as Antalya are being drafted in to help quell the violence". Taksim and bridges remain closed to traffic but in Ankara hundreds gathered at a park defiantly drinking alcohol in public as a protest to the recent government restrictions. Amnesty International has already condemned the "police's tactics".

But while police forces are being drafted and protesters gathering Prime Minister Recep Tayyip Erdogan insisted in a speech that the park project would go ahead. He also said that police would remain in Taksim Square to preserve order.

His arrogance is not surprising but, as it is unususal to find a serious author or journalist (of any persuation) who hasn't been arrested at least once, maybe he should take these massive protests more seriously.

As I write (Sunday 2.00 p.m.) in Turkey there has been no news coverage about the unrest. I 've just talked with a Turkish friend who implored me to write that the demonstrations have spread to Ankara, Smyrna, Manisa, and other areas. It is not about a small park anymore but it is an eruption of the rage the people have been suppressing over the authoritarian policies,  the religious interventions and the political repression to which they have been subjected for too long along with the suspicions (and long experience) of corruption.

 ______________________________________________

While I wrote this a Turkish friend posted this in his Facebook Page: 

PLEASE SHARE IT IF U LOVE TURKEY, IF U LOVE ISTANBUL...... EVEN IF U DON'T LIKE ME ...Extreme police violence is everywhere in Turkey right now. Especially in Istanbul. The government is waging a chemical war on people. Thousands of civilians are heavily injured. People are on the streets everywhere, but it's not enough. Please spread this message and raise awareness about the police brutality in Turkey. The government must step back immediately. —

*From Amnesty International:

More than a hundred protesters are reported to have been injured during police interventions. Some suffered head injuries and at least two people had to receive emergency surgery.

Amnesty International activists who were observing the protest were also hit with truncheons and tear gassed.

“The use of violence by police on this scale appears designed to deny the right to peaceful protest altogether and to discourage others from taking part” said John Dalhuisen, Director of Europe and Central Asia Program at Amnesty International.

“The use of tear gas against peaceful protestors and in confined spaces where it may constitute a serious danger to health is unacceptable, breaches international human rights standards and must be stopped immediately.”

______________________________________________________________________________

Τhis article was written for my blog at Open Salon: MmeKastell's Blog. If you like it please share this or the original so that it will travel and more people will learn what's happening.

Σαπφώ: Έδυσε μεν η σελήνη...

___________________________________

Τη 'μεταγραφή' στα Νέα ελληνικά την έκανα για τους Μαθητές μου.

Για το θαυμάσιο αυτό ποίημα, αλλά και περί μεταφράσεων γενικά, δείτε την εξαιρετική ανάλυση του Κορνήλιου Καστοριάδη στο Περί Γραφής

"Μαύροι Κύκνοι: Η Επίδραση του απολύτως απίθανου", του Νασίμ Νίκολας Τάλεμπ

Στη Μυθολογία, στη Φυσική Ιστορία, στην Τέχνη οι κύκνοι ήταν πάντα πάλλευκοι.'Λευκό σαν κύκνος' έλεγαν. Ώσπου, πριν από διακόσια χρόνια, ένας Ευρωπαίος είδε ένα μαύρο κύκνο στην Αυστραλία και η βεβαιότητα κατέρρευσε. Όπως καταρρέουν οι βεβαιότητές μας κάθε φορά που εμφανίζεται ένας μαύρος κύκνος στον ουρανό, υποστηρίζει ο Νασίμ Νίκολας Τάλεμπ  που το καλογραμμένο βιβλιαράκι του γιά τους Μαύρους Κύκνους έκανε μεγάλη αίσθηση και παραμένει επίκαιρο από το 2007 που εκδόθηκε διότι με γνωστά παραδείγματα εξηγεί τον δυσεξήγητο άστατο κόσμο μας.

Η φράση του Αριστοτέλη γιά το πόσο πιθανόν είναι να συμβεί το απίθανο είναι γνωστή και ο Λιβανέζος Τάλεμπ ξεκινώντας από την εμπειρία τού πολέμου στον τόπο του χτίζει μιά ολόκληρη θεωρία πάνω στην ανικανότητά μας να δεχτούμε ως πιθανό να συμβεί ό,τι ως τώρα δεν ήταν αναμενόμενο.

Μαύρος κύκνος ήταν η Γαλλική Επανάσταση που καταβαράθρωσε τους Βουρβώνους, μαύρος κύκνος η Ρώσικη Επανάσταση, μαύροι κύκνοι τα κράχ κι οι επιστημονικές ανακαλύψεις που ανατρέποντας το status kuo αναποδογυρίζουν ό,τι είχαμε σίγουρο κι ακλώνητο και μάς φέρνουν αντιμέτωπους με το αναπάντεχο που δεν ξέρουμε πώς να το χειριστούμε. Από το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους ως τη διάδοση του προσωπικού υπολογιστή και την επιτυχία του Google τα παραδείγματα είναι αμέτρητα κι η θεωρία του επιβεβαιώθηκε πρόσφατα με την κατάρευση των παγκόσμιων Χρηματιστηρίων όσο επιβεβαιώνεται και καθημερινά από την απόλυτη άρνησή μας να παραδεχθούμε την καταστροφή του περιβάλλοντος δηλαδή του μέλλοντός μας.

Ο Τάλεμπ, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, δικαιώθηκε με την παγκόσμια οικονομική κρίση και αρθρογραφεί τακτικά σε διεθνή έντυπα μετά από την απρόσμενη επιτυχία του μικρού αυτού βιβλίου που αποδείχτηκε άλλος ένας Μαύρος Κύκνος. Ένα μη αναμενόμενο κι αναπάντεχο μικρό θαύμα, που έγινε το αγαπημένο εγχειρίδιο των  χρηματιστών της Wall Street. Διασκεδαστικό, πανέξυπνο και ενδιαφέρον, αξίζει να διαβαστεί αν και εξ ορισμού η θεωρία του είναι  ανεφάρμοστη μιά κι αν αποδεικύει κάτι είναι η άρνηση του ανθρώπινου μυαλού να φανταστεί πόσο πιθανό είναι το απίθανο και πόσο ορίζει τις αποφάσεις μας η τάση μας να βολευόμαστε στην πεποίθηση πως το παρελθόν από μόνο του χαράζει το μέλλον.

_______________________________

Παρουσίασα το βιβλίοστο Φαρφουλά (τεύχος 12,   Άνοιξη 2010)

Επικούριο

από το βιβλίο μου Η Πόρτα της Ληνώς

Μάλλον

  

MmeKastell · Μάλλον

https://souhttps://on.soundcloud.com/joQxgdZNfhU0kFa9om

ΜΥΘΟΣ

________________________

από την Πόρτα Της Ληνώς

Τσάου Συεσίν- από την 'Ιστορία της Πέτρας', 'Ονειρο Κόκκινων Δωματίων'

Cao Xueqin

1715;―1763

'Καθένας μας με το φτωχό κορίτσι εκείνο θα ‘πρεπε να συγκριθεί

Που ράβει ένα νυφικό που από άλλη πρόκειται να φορεθεί’

                                                                                 

 

Ο Τσάου Συεσίν*, (1710-1765;), ο ‘Κινέζος Προυστ» καταγόταν από οικογένεια μανδαρίνων του Νανκίνγκ. Μεγάλωσε σε μεγάλα πλούτη και μόνη του απασχόληση ήταν η Τέχνη. Ζωγράφιζε καλά, έγραφε στίχους, αγαπούσε το Θέατρο και μελέτησε τους κλασικούς. Όμως η οικογένειά του έχασε αξιώματα και περιουσία για πολιτικούς λόγους και έζησε την υπόλοιπη ζωή του πάμφτωχος στο Πεκίνο.

«Ιστορία της Πέτρας» ή «Όνειρο Κόκκινων Παλατιών» είναι δυό από τους πολλούς τίτλους του συναρπαστικό μυθιστορήματός του που αγαπώ πολύ. Τα κεφάλαια κυκλοφορούσε χειρόγραφα σε συγγενείς, γνωστούς και φίλους με αντάλλαγμα το κρασί που, έλεγε του ήταν απαραίτητο για να γράφει κι εκείνοι του παρείχαν κρασί για να μάθουν τη συνέχεια. 

_______________________________________________________

*CAO XUEQIN

瓜飯樓重校評批紅樓夢

_________________________

Η μετάφραση από τα αγγλικά είναι από το Μπλε βιβλίο μου. Περισσότερα στο ενημερωτικότατο άρθρο του Μπάμπη Δερμιτζάκη από όπου έμαθα ότι το μυθιστόρημα το έχουμε στα ελληνικά από το 1963 μεταφρασμένο από την Έλλη Λαμπρίδη. Κυκλοφορεί από την Πολιτεία.

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΣΕ-ΓΙΝ

Ερειπωμένες αίθουσες, καλύβια ταπεινά
Εκεί που άλλοτε αυλικοί πηγαινοέρχονταν καθημερινά.

Ούτε παράσιτο δε ζει στα καταγώγια αυτά τα θλιβερά

Τα πολυσύχναστα, μια εποχή, όταν εκεί βασίλευε η χαρά.

Ενώ ιστός αράχνης απ’ του παλατιού τις χρυσωμένες πύλες κρέμεται

Από μικρού σπιτιού την πόρτα διαλεχτό μετάξι φαίνεται.

Μέσα στα πλούτη και τ’ αρώματά σου θα μπορούσες να χαμογελάς

Εάν θυμόσουν πως οι μαύρες μπούκλες άσπρες γίνονται καθώς μιλάς;

Εχθές τον κύριό της έθαψαν κάτω απ’ τη γη,

Σήμερα σε πολυτελές κρεβάτι γάμου πρόκειται να ξαπλωθεί.

Πνιγμένος στο χρυσάφι και το ασήμι μια στιγμή,

Την άλλη περιφρονημένος σα ζητιάνος που έχασε κάθε τιμή.

Δακρύζει, που τόσο νέος ένας άλλος τη ζωή του χάνει

Χωρίς να ξέρει πως κι αυτός, καθώς γυρίζει σπίτι – θα πεθάνει !

Ο χαϊδεμένος γιος ο καλοσπουδαγμένος

Που παρά τις φροντίδες και τα όνειρά σου, είναι δυνατόν να πάει χαμένος.

Κι η ντελικάτη κόρη, που η βαρβαρότητα την απωθεί

Να καταλήξει, με ανεμελιά, στην πιο ντροπιαστική δουλειά να επιδοθεί.

Ο δικαστής που βρίσκει το επίσημο καπέλο για το κεφάλι του πολύ κοινό

Στο τέλος, καταδίκου σκούφο, ίσως φορέσει αντί γι’ αυτό.

Αυτός που οίκτιρε τη μοίρα του τρέμοντας απ’ το κρύο

Ψεγάδι βρίσκει σήμερα ακόμα και στο κόκκινο βασιλικό φορείο.

Μα τέτοια είναι του θεάτρου αυτού του κόσμου η μορφή:

Καθώς ο ένας φεύγει άλλος βγαίνει στη σκηνή.

Μάταια περιπλανιόμαστε

Στο τέλος σε μια άγνωστη και ξένη χώρα να σταθούμε αναγκαζόμαστε.

Καθένας μας με το φτωχό κορίτσι εκείνο θα ‘πρεπε να συγκριθεί

Που ράβει ένα νυφικό που από άλλη πρόκειται να 

φορεθεί.

                                                      曹雪芹,  红楼梦

Η εικόνα είναι του Sun Wen (1918-1904)

από τη σειρά σκηνών του μυθιστορήματος.