WHERE ARE WE STANDING? DURING THE HARM REDUCTION CONSORTIUM (HRC) MEETING

WHERE ARE WE STANDING? CHALLENGES AND OPPORTUNITIES PRESENTED DURING THE HARM REDUCTION CONSORTIUM (HRC) MEETING

March 3, 2023

Written by: Marialba Quesada Abrams 

Among the many global efforts to eradicate the prohibitionist and violent views associated with the War on Drugs, the annual meetings of the Harm Reduction Consortium stand out. They represent a valuable opportunity to recognize the successes of the past year and plan the next cycle of events, as well as to learn from the different perspectives that each organization brings to the main discussion.

Harm Reduction Constortium attendants possing for a group picture. Dublin, Ireland. 2023

This year’s HRC meeting was held January 24-25 at the Crokepark Hotel in Dublin, Ireland. The agenda featured a number of key elements for the effective execution of international projects. Moreover, it was possible to broaden discussions related to the decolonization of the concept of harm reduction and the impact of women’s participation in decision-making spaces related with drug policy.

DECOLONIZING HARM REDUCTION

Colleen Daniels, Deputy Director and Public Health Lead at Harm Reduction International (HRI), shared her thoughts on the need to decolonize harm reduction and use this opportinity to aknowledge the history around the access to health services for people who use drugs. Among the main challenges Daniels mentions are the analysis of the structures of harm reduction organizations and the recognition of who has access to these key decision-making spaces, which have historically been mainly violent towards POC, indigenous groups and other vulnerable groups:

“Harm Reduction has traditionally been white male dominated. The agenda for harm reduction has been dominated by white donor organizations, and doesn’t really take into account a lot of the priorities that we see are needed in different regions of the world“

Colleen Daniels

This analysis is vital to change the previous work format and give the necessary discussion spaces to different drug-using populations around the world. Colleen mentions how the priorities presented in the previous agendas formulated for drug policy and harm reduction focus on injecting substance use, which statistically speaking represents the user populations of Europe and the United States.

“If we look at Southern and Western Africa for example, we can easily see that drug use and harm reduction are just different there. […] We should be learning a valuable lesson about how harm reduction does not exist in response to HIV prevention. But the way that it’s been rolled out around in whole world is that it’s all about HIV prevention and harm reduction is just one
step into that“

Colleen Daniels

Daniels concludes her interview by noting how the concept of “white privilege” has been camouflaged in an endless number of actions that do not tend to be identified as negative or problematic, but on the contrary seek to delegitimize a problem as specific and important to eradicate as colonialism and racism in drug policy.

The Harm Reduction Consortium Meeting. Dublin, Ireland. 2023

WOMEN’S IMPACT ON DRUG POLICY

Daphne Chronopoulou (Chairwoman of The European Network of People who Use Drugs – EuroNPUD) and Ruth Birgin (Coordinator at The Women and Harm Reduction International Network – WHRIN) also shared their knowledge and perspectives around the history and impact of women in drug policy discussions.

“Drug policy has changed a lot in the past 10 years. In countries like Portugal, Spain and France women participate actively, they speak their minds and have no need to hide themselves. However, in other regions such as the Middle East, or even in my country, Greece, women are heavily affected by the (inner) stigma”

Daphne Chronopoulou

............

Chronopoulou concluded the interview by reflecting on the discussions generated during the HRC meeting and supporting the critique proposed by Daniels. In Greece’s case, there is a large number of female migrant drug users, who are treated inhumanely, kept in camps and, suffering such intense stigma, isolated from family and loved ones. These scenarios are highly painful for Daphne, as it has been difficult to find women who use drugs in her country who feel safe enough to actively participate in drug policy...

-->  https://youthrise.org/

Συνέντευξη στο Omnia.tv -ηχητικό (Δίκτυο Χρηστών κι ο όρος 'τοξικομανής')

Συνέντευξη στην Sylvia Varnava 
για το omniatv
17/11/2017

00:00

00:00

Χρησιμοποιείστε τα πλήκτρα Πάνω/Κάτω βέλος για να αυξήσετε ή να μειώσετε ένταση.

Σύλβια Βαρνάβα

Τις τελευταίες εβδομάδες με αφορμή δύο τραγικές δολοφονίες και τη σύλληψη των δραστών, γίναμε θεατές ενός νέου κυνηγιού μαγισσών.

Πρωτοσέλιδα εφημερίδων, βαρύγδουποι τίτλοι ειδήσεων στην τηλεόραση, δημοσιογράφοι και παρουσιαστές με στόμφο τόνιζαν και επαναλάμβαναν κατά το ρεπορτάζ τους, τον όρο «τοξικομανής» 58χρονος, «οροθετική – τοξικομανής» δολοφονός, στιγματίζοντας έτσι για άλλη μια φορά κοινωνικές ομάδες που παλεύουν καιρό, να βγουν από το περιθώριο, ν’ακουστεί η φωνή τους και διεκδικούν τα ανθρώπινα δικαιώματα που τους ανήκουν.

Οι αυθαίρετες γενικεύσεις και η δημιουργία αποδιοπομπαίων τράγων,  γίνεται πιο εύκολα εναντίον εκείνων των κοινωνικών ομάδων, που θεωρούνται αναλώσιμες και περιθωριοποιημένες, καθώς δεν έχουν εκπροσώπηση, δεν έχουν φωνή, ή έστω δεν τους δίνεται εύκολα βήμα για ν’ακουστεί η φωνή τους.

Όπως χαρακτηριστικά λέει στη συνέντευξη που μας έδωσε η κ. Δάφνη Χρονοπούλου, μέλος του Δικτύου Ομότιμων Χρηστών  Ψυχοδραστικών Ουσιών, «ο όρος τοξικομανής στα ΜΜΕ χρησιμοποιήθηκε για να αντικαταστήσει το «δολοφόνος», ακούγαμε την έκφραση «τοξικομανής 58χρονος» και ο καθένας καταλάβαινε ότι αναφέρονται στον δολοφόνο».

Στην δεύτερη βέβαια περίπτωση της σύλληψης της 26χρονης, τοποθετήθηκε από τους δημοσιογράφους δίπλα στο «τοξικομανής» και το «οροθετική» ως βασικό χαρακτηριστικό της.

Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, ρητορικά σαφώς, αν αύριο συμβεί κάποιο αντίστοιχο περιστατικό και συλληφθεί ένας δράστης που θα τυγχάνει να είναι διαβητικός για παράδειγμα, αν θα αποκαλείται από τους δημοσιογράφους «διαβητικός δολοφόνος».

Η όποια ασθένεια πρέπει να χει κερδίσει την κοινωνική αποδοχή, αλλιώς είναι στίγμα.
Το βλέπουμε, το ζούμε καθημερινά, αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας μας, είναι βαθειά ριζωμένα στερεότυπα που εμφανίζονται αυθόρμητα μετά από τόση προπαγάνδα ακόμη και στον τρόπο που εκφραζόμαστε, «ψυχασθενής» δολοφονός, «πρεζάκι είναι καλά να πάθει».

Άγνωστη λέξη για τους περισσότερους ο όρος «διπλή διάγνωση», άνθρωποι με ψυχιατρικό νόσημα που είναι και χρήστες, θεωρούνται ακόμη και από γιατρούς απλώς εξαρτημένοι τοξικομανείς που πρέπει να «καθαρίσουν», χωρίς καμία προσπάθεια για περαιτέρω εξέταση ή επιστημονική προσέγγιση.

Κοινωνικές ομάδες που στιγματίζονται καθημερινά και στη συνέχεια αναρωτιόμαστε γιατί δεν είναι εύκολο σ’έναν χρήστη, πρώην ή νυν να μιλήσει για τη χρήση, σ’εναν οροθετικό να μιλήσει για την οροθετικότητα, σε ένα ασθενή να μιλήσει για την ψυχιατρική του ασθένεια και να νιώσουν ισότιμα μέλη της κοινωνίας.

Τα δύο αυτά γεγονότα των τελευταίων ημερών, που προβλήθηκαν με τόσο μεσαιωνικές περιγραφές, έβγαλαν στην επιφάνεια για άλλη μια φορά τον ενδόμυχο ρατσισμό μιας κοινωνίας που είναι έτοιμη ακολουθώντας στερεότυπα δεκαετιών, να ρίξει στην πυρά ολόκληρες κοινωνικές ομάδες, είτε επειδή την τρομάζουν χωρίς να ξέρουν το λόγο, είτε γιατί δεν μπορεί να τις κατανοήσει, είτε γιατί της χαλούν την ήρεμη «κανονικότητά» της.

Το Δίκτυο Ομότιμων Χρηστών και Ψυχοδραστικών Ουσιών αποτελεί τη σάρκα της προσπάθειας των χρηστών να αποκτήσουν φωνή, να μιλούν οι ίδιοι για τον εαυτό τους και να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους.

Να σημειωθεί ότι απέναντι σε αυτή την καταιγίδα στερεοτύπων και τον στιγματισμό ολόκληρης της κοινωνικής ομάδας των χρηστών από τα ΜΜΕ, διατηρήθηκε σιωπή από συλλόγους και προγράμματα απεξάρτησης, ακούστηκαν κάποιες φωνές μόνο αφού το Δίκτυο Ομότιμων Χρηστών, δημοσίευσε πριν λίγες μέρες, ένα Δελτίο Τύπου αντιδρώντας ακριβώς σε αυτή τη μεθοδευμένη στοχοποίησή τους.

Παράλληλα εμείς επικοινωνήσαμε με την κ. Δάφνη Χρονοπούλου, για να μας πει περισσότερα σχετικά με το πώς αντιμετωπίζουν οι ίδιοι όλο αυτό το κυνήγι μαγισσών, ποιες είναι οι θέσεις τους αλλά και οι λύσεις που προτείνουν.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί ανάμεσα σε πολλά ενδιαφέροντα τα οποία αξίζει να ακούσουμε με προσοχή, τόνισε την άγνοια που έχει ο περισσότερος κόσμος για το θέμα της χρήσης, την παρωχημένη νομοθεσία του ελληνικού κράτους που συμβάλλει στον στιγματισμό, αλλά και την επιθετικότητα ή έστω την συγκαταβατικότητα που αντιμετωπίζουν καθημερινά, δυστυχώς ακόμη κι από ομαδές ανθρώπων που υποτίθεται είναι κινηματικοί και σκέφτονται διαφορετικά, αλλά δεν διστάζουν, να ασκήσουν εναντίον τους σωματική ή λεκτική βία, να επιδιώκουν τον αφανισμό τους, για να «καθαρίσουν» πλατείες και περιοχές, ή στην καλύτερη περίπτωση να αδιαφορούν, αντί να παλέψουν μαζί τους για τις λύσεις που υπάρχουν, ώστε να ζήσουν δίπλα τους ως ισότιμοι άνθρώποι.

(Σύλβια Βαρνάβα. https://omniatv.com/853438897)

Η σελίδα του Δικτύου στο Facebook

Συνέντευξη Δάφνης Χρονοπούλου στον Νίκο Λέκκα ―για τα Φτερά Χήνας

Συνέντευξη Δάφνης Χρονοπούλου στον Νίκο Λέκκα

για το περιοδικό: Φτερά Χήνας 

Έχω ξαναπεί ότι τα Εξάρχεια δεν είναι τόπος, είναι αίσθημα. Τα ονόματα πολλά, αυτά που προκαλούν θαυμασμό στο γενικό σύνολο και αυτά που προκαλούν θαυμασμό σ’ ένα κοινό, που θα τολμήσω να πω, έχει ρομαντικές τάσεις. Το να συχνάζεις τη δεκαετία του ογδόντα στα Εξάρχεια εμπεριείχε μια μαγκιά και ταυτόχρονα μια γενική κατακραυγή από τους απ’ έξω. Οι εφημερίδες έγραφαν ότι «θες ταυτότητα, να εισέλθεις στον αναρχοκρατούμενο χώρο των Εξαρχείων» (Ελευθεροτυπία – Βίκτωρας Νέττας), ενώ ο λαουτζίκος μίλαγε για απροσάρμοστα πλουσιόπαιδα που διοχέτευαν τα ψυχολογικά τους προβλήματα στα 9.000 τ.μ. που καταλαμβάνουν γεωγραφικά τα Εξάρχεια.

Όμως τα παιδιά της αστικής και λαϊκής τάξης βρήκαν θαλπωρή στα Εξάρχεια. Βρήκαν αυτό που τους έλειπε και κάποιοι από αυτούς βρήκαν αυτό που έψαχναν. Βέβαια η κόντρα μεταξύ τους υπήρχε πάντα (φαινομενικά μόνο δεν υπήρχε). Καθώς, επίσης, η κόντρα της «μαρίδας» και των διανοούμενων. Η αγία τριάδα εν ζωή αλλιώς αντιμετωπιζόταν. Για την περίπτωση του Παύλου Σιδηρόπουλου, λόγου χάρη, ποτέ δεν του συγχωρέθηκε το γεγονός ότι έγραφε τραγούδια διαμαρτυρίας με λαϊκό αίσθημα, ούτε και το γεγονός ότι είχε μέσα του και τον διανοούμενο και τον αλήτη.

Τα Εξάρχεια είχαν μια προτίμηση, γουστάρανε τους μπάφους, το αλκοόλ, είχαν μια ανεκτικότητα στα τριπάκια, ειδικά από τους προσανατολισμένους σε ανατολικές θρησκείες/φιλοσοφίες. Τους σκονάκηδες τους είχαν στην απομόνωση, πριν κάνουν ορισμένους από αυτούς σημαία τους. Όσο για την υστεροφημία που απέκτησαν, έρχεται πάντα μετά τον βιολογικό θάνατο και η μόνη χρησιμότητά της είναι να την επωφελούνται καημένοι συγγενείς, όπως περίπου έλεγε και ο Λουκάς Θεοδωρακόπουλος το ΑΚΟΕ, μιας οργάνωσης για την απελευθέρωση του ομοφυλοφιλικού αισθήματος, που άλλες προθέσεις είχε, αλλιώς κατάντησε… Που να αγιάσει ο Ταχτσής.

Ναι, τέτοιου είδους συγγενείς έχουμε πολλούς. Ενώ δεν αντάλλαζαν «καλημέρα» με τον αποθανόντα, τώρα παρευρίσκονται σε τιμητικά για ‘κείνον πάνελ. Παρέες του «κίτρινου σούρουπου», ενός ορισμού που έδωσε η ποιήτρια Γιόλα Αναγνωστοπούλου, υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Ανάμεσα σ’ αυτές και η γνωστή πεζογράφος-ποιήτρια- ακτιβίστρια Δάφνη Χρονοπούλου. Παιδί αστών και αυτή, βρήκε τον εαυτό της στα Εξάρχεια. Δεν ξέρω σε ποιο από τα δύο υπόγεια του Κούν σκηνοθετούσε ο πατέρας της, ο αγαπημένος Διαγόρας Χρονόπουλος, αλλά «το μήλο έπεσε κάτω από την μηλιά». Η θέρμη για την τέχνη μεταδόθηκε.

Η Δάφνη Χρονοπούλου, η γνωστή περσόνα των Εξαρχείων, που ικανοποιούσε τις τοξικολογικές της ανάγκες, στην διπλανή πόρτα από τα γραφεία του Ιδεοδρομίου, μετά από επιτυχημένη απεξάρτηση από την ηρωίνη είναι καλά και είναι εδώ. Ζει με τον σύντροφό της στη Μύκονο, γράφει εκεί τα βιβλία της και έχει αγωνιστική παρουσία στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι του νησιού. Παλεύει για μια άλλη Μύκονο. Όχι αυτή του lifestyle αλλά αυτή της Ματούλας και των ποιητών. Τσαμπουκαλεύεται δικαίως για το αναγνωστικό κοινό του νησιού, συμμετέχοντας στην αναγνωστική βιβλιοθήκη και διδάσκοντας εθελοντικά, έχει φίλους και πάμπολλους εχθρούς και είναι μάχιμη στην ευαισθησία της τοξικοεξάρτησης από την πλευρά των χρηστών. Αυτή την περίοδο παλεύει για τα δικαιώματα των πρεζονιών. Κάτι που στις αναπτυγμένες χώρες υπάρχει από δεκαετίας, αλλά σε μια χώρα που πάσχει από σεμνοτυφία και βυζαντινισμούς είναι ακόμα άγνωστο.

Γνωριστήκαμε πρόσφατα σε μια παρουσίαση βιβλίου. Εκείνη ομιλήτρια, εγώ κοινό. Έχουμε τσουγκρίσει τα ποτήρια μας. Έπινε κόκκινο κρασί σε κολονάτο ποτήρι και εγώ ουίσκι σε χαμηλό. Ανταλλάξαμε μερικές κουβέντες. Όχι φιλοφρονήσεις. Κατάλαβα ότι είχε κάτι να πει.

---

Ν.Λ.: Κυρία Χρονοπούλου, πιστεύετε ότι το ήθος στις μέρες μας όσο πάει και ξεφτίζει, ακόμα και στα Εξάρχεια, το μπούλινγκ είναι νομιμοποιημένο ακόμα και στους άνομους και οι πάντες δεν έχουν ταπεινά, ειλικρινή και τίμια αισθήματα ακόμα και στο χώρο της αναρχίας; Για παράδειγμα έχω ακούσει ότι σας είχε κάνει εντύπωση η συμπεριφορά προς το άτομό σας από τον Νίκο Μπαλλή, που σας αντιμετώπιζε ισάξια, σας άκουγε με προσοχή όντας αυτός γύρω στα 25 και εσείς σε μια άγουρη εφηβεία;

Δ.Χ.: Από την εποχή του Ομήρου οι άνθρωποι εξιδανικεύουν τα παλιά, είναι φυσική η νοσταλγία. Μα η αλήθεια είναι πως δεν ήταν ιδανικά όπως τα φαντάζεστε. Τα Εξάρχεια ήταν, όπως ακόμα είναι, μέρος της σύγχρονης Ελλάδας με όλη την κληρονομιά του κραξίματος και του γιαουρτώματος κάθε διαφορετικού. Βεβαίως ήταν καλύτερα από αλλού, πιο άνετα. Όπως ήταν και στο Κολωνάκι (πριν ισοπεδωθεί από τα περιοδικά και τους μπουτικιέρηδες). Για παράδειγμα, δε θυμάμαι πολλούς που δήλωναν ανοιχτά gay σ’ αυτές τις παρέες. Τα κορίτσια ήμασταν ελάχιστα, μειονότης εντός μειονότητας και, οι μικρές ιδίως, δεν είχαμε φωνή.

Υπήρχαν βεβαίως και άνθρωποι αλλιώτικοι που, θέλω να πιστεύω, άνοιξαν το δρόμο για τα καλύτερα. Ο Νίκος Μπαλλής, ναι, είναι από εκείνους που δεν κολλούσαν σε φύλο ή ηλικία μα άκουγε τι είχες να πεις και συζητούσε αυτό. Σπουδαίος άνθρωπος, προικισμένος, γελαστός, με χιούμορ και φαντασία. Μιλούσαμε πολύ για τη μοντέρνα Ψυχιατρική που μετέφραζε, μου έλεγε «αν το αισθάνεσαι υπάρχει, έτσι είναι». Και σκεφθείτε, ήμουν 14 ετών.

Ν.Λ.: Ο πεζογράφος-ψυχίατρος Γιώργος Χειμωνάς, θεωρούσε τη σιωπή ως το μόνο ψυχικό σύμπτωμα που σε καταδικάζει. Σχεδόν τη θεωρούσε ασθένεια. Η στιχουργός Λίνα Νικολακοπούλου έχει γράψει: «Η σιωπή πολλά θα σου πει, αχ, ένα σωρό… Θες να πεις σ’ έχω ανάγκη και λές σ’ αγαπώ». Εσείς έχετε ζήσει στη σιωπή, γιατί ας μη γελιόμαστε η τοξικοεξάρτηση και δη στην ηρωίνη είναι ένας βαθύτατος, σιωπηρός, εσωτερικός μονόλογος, που εκ των προτέρων δε ξέρεις πού θα σε βγάλει. Μήπως έχουμε μπλέξει τα μπούτια μας και η σιωπή έχει την αξία της; Και τί πειθαρχία ζωής άρα και θανάτου πρέπει να έχει ένας άνθρωπος για να τον βγάλει σπαθί; Στα ψυχιατρεία έχω γνωρίσει ανθρώπους που έχουν ξεχάσει να μιλάνε και στην πιάτσα συναντούσαν ανθρώπους που έκραζαν. Δε ζητούσαν βοήθεια με τοξικολογική αργκό, έπεφταν σε μια αφασική ομιλία σε βαθμό τέτοιο ώστε να κράζουν.

Ενδιαφέρον που ρωτάτε συγγραφέα για τη Σιωπή. Η Σιωπή γεννά, η Σιωπή είναι μέρος του Λόγου όπως η Παύση μέρος της Μουσικής. Για την άλλη σιωπή των ψυχιατρείων δεν έχω εμπειρία και είμαι από εκείνους που προτιμούν να σιωπούν όταν δε γνωρίζουν.

Η τοξικοεξάρτηση δεν είναι απαραίτητα συνέπεια ή αιτία ψυχικών προβλημάτων εκτός αν πάτε στα άκρα και θεωρήσετε ότι πάσχει ψυχικά κι όποιος πίνει οινοπνευματώδη πού και πού. Η δική μου θέση είναι ότι τα περισσότερα προβλήματα των χρηστών τα προκαλεί η Απαγόρευση. Η παρανομία δηλαδή και οι ψευτο-θεραπείες κάθε αγύρτη στον οποίο συχνά καταφεύγουν οι οικογένειες με ολέθρια αποτελέσματα.

Ήμουν από τους τυχερούς. Η οικογένειά μου με άφησε ήσυχη να χαρώ τη μαστούρα μου και γι’ αυτό είμαι μια χαρά.

Ν.Λ.: Η σπουδή στο δρόμο και η σπουδή στο πανεπιστήμιο. Τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά έργα έχουν γραφτεί από αλήτες. Και πάντα την αξιοπρέπεια στην ποίηση τουλάχιστον την κρατούσαν οι κοινωνικά απόβλητοι, οι σπαταλημένες ζωές. Κατά πόσο πρέπει να βρεθείς εκτός στάσεως για να γράψεις ουσιαστικά, σε έκσταση κοινώς, να σπάσεις τις φόρμες, να φτύσεις τις νόρμες και να αποτυπώσεις την αλήθεια σου, την αμιγώς προσωπική και οι γνώσεις του πανεπιστημίου να χρησιμεύσουν μόνο ως γαρνιτούρα.

Δ.Χ.: Γαρνιτούρα δε θα τις έλεγα, μα ναι σωστά το θέτετε. Για να είναι Ποίηση οι λέξεις που βάζουμε στη σειρά πρέπει να μπορεί να συντελεστεί ένα θαύμα, να γίνει πανανθρώπινο το ατομικό. Η ακαδημαϊκή γνώση δεν είναι συστατικό αναγκαίο. Ωστόσο μην την υποτιμούμε απόλυτα. Δείτε τι έγινε με τη σύγχρονη Ποίηση που θέλοντας να γίνει «δημοκρατική», δηλαδή να μην ακουμπά σε Όμηρο ή Βιργίλιο, μέσα σε ένα αιώνα, έγινε τόσο αυτοαναφορική που το έργο συχνά μοιάζει με ψυχαναλυτικό εμετό κι όχι με Τέχνη.

Ν.Λ.: Ο δημιουργός είναι ένας άνθρωπος που δεν πρέπει να χορτάσει ποτέ, ούτε να ασφαλιστεί ποτέ, πρέπει να ψάχνει έναν απολεσθέντα παράδεισο. Κατά πόσο σας κούρασε αυτή η ζωή και κατά πόσο αντέχετε την στάση αυτή, εν ολίγης αυτό που έλεγε ο Χειμωνάς ότι ο «ποιητής κινδυνεύει από τους αγαπημένους»;

Δ.Χ.: Ο αληθινός δημιουργός δε χορταίνει, δεν ασφαλίζεται. Την ημέρα που ο άνθρωπος χορταίνει ή κουράζεται να αναζητά, δεν είναι πια δημιουργός, το έχασε. Συμβαίνει αυτό, δείτε το πιο κλασικό μας παράδειγμα, το Ρεμπώ.

Εμένα όχι, καθόλου δε με κούρασε η ζωή, μακάρι να είχα άλλες δέκα. Άλλα με κουράζουν, αλλά είναι καθημερινά, παλεύονται. Για την Τέχνη μας δίκιο είχε ο Χειμωνάς, «γιατί ο νους είναι το παν», λέει, και συμφωνώ, «η ψυχή για τίποτα δεν είναι ικανή». Ισχύει για τη δουλειά μας. Ωστόσο δεν είμαι μόνο Τέχνη είμαι και άνθρωπος, γυναίκα. Και θέλω πολύ να μ’ αγαπούν, να με τιμούν, να με λατρεύουν κι όλα, όλα αυτά τα εφήμερα και τα επιπόλαια.

Ν.Λ.: Το διωκόμενο πάθος και το αποδεκτό πάθος. Το διωκόμενο πάθος αν και θεωρείται ψυχογενές μπορεί να μετουσιωθεί σε τέχνη. Το αποδεκτό πάθος δεν ενοχλεί. Μπορεί να γίνει τέχνη;

Δ.Χ.: Το πάθος ως πάθημα διδάσκει κι είναι ένα κοινό πεδίο με τον αναγνώστη που το βιώνει μέσα απ’ το έργο. Ο τραγικός ήρωας παθαίνει, αυτό είναι η ουσία της τραγωδίας του. Σας θυμίζω τον Οιδίποδα που λέει «δεν το έκανα, το έπαθα». Αναμφισβήτητα το διωκόμενο διψά να εκφραστεί, μιλά πιο παθιασμένα. Το βλέπουμε όχι μόνο στον έρωτα ή την πρέζα μα και στις ιδέες. Ωστόσο μην το κάνουμε κανόνα και αρχίσουμε ζητάμε Λογοκρισία κι απαγορεύσεις για να εμπνευστούμε. Διότι δείτε πόσο πολλά έχουν γραφτεί για τη Μοιχεία και τη ζήλια, πόσες Κάρμεν πόσες Μποβαρύ έχουμε στη Δυτική Λογοτεχνία μα πόσο λίγα για άλλα πάθη που τα τιμωρούσαν με θάνατο κι εξοστρακισμό.

από: Φτερά Χήνας 

goo.gl/GvrJJm

Συνέντευξη της Δάφνης Χρονοπούλου στην Κάλλια Βαβουλιώτη

Από το polispost  

Tην συνάντησα ένα χειμωνιάτικο απόγευμα . Είχαμε μιλήσει λίγες μέρες πριν και αποφασίσαμε να συναντηθούμε σε ένα ήσυχο μέρος για να συζητήσουμε με άνεση. Γνώριζα ένα τέτοιο "στέκι" ήσυχο και με χαλαρή ροκ μουσική  μεταξύ Κολωνακίου και Εξαρχείων .  Το ραντεβού μας είχε κανονιστεί για ένα μεσημεράκι. Σκεφτόμουν να πάρω ταξί για να φτάσω εκεί , αλλά αποφάσισα να πάω με τα πόδια. Επιθυμούσα να εισπνεύσω την μαγεία της πόλης. Μια μαγεία τόσο παράξενη στην οποία βλέπεις την αλήθεια όπως είναι στους δρόμους. Έφτασα εκεί ,όντας αγχωμένη δέκα λεπτά πριν το ραντεβού μας.  Σε λίγο ήρθε και εκείνη , καθίσαμε και παραγγείλαμε τον καφέ μας. Συγκινήθηκε μάλιστα, διότι ο χώρος της έφερνε μια γλυκιά νοσταλγία στο νου.  Ήταν ακριβώς ίδιο από τότε που πήγαινε εκεί όταν ήταν έφηβη. Η συζήτηση μας κύλησε κάπως έτσι...

Πώς ξεκινήσατε να γράφετε; Θέλατε ανέκαθεν να γίνετε συγγραφέας; Πότε νιώσατε για πρώτη φορά την ανάγκη να δείτε τη σκέψη σας αποτυπωμένη στο χαρτί;

Δεν ξέρω μου φαίνεται πως πάντα έγραφα. Και με τις δύο έννοιες. Με μολύβι και χαρτί αλλά και νοερά επινοώντας ιστορίες. Όλοι έγραφαν εκεί που μεγάλωσα, ήταν φυσικό όπως σε άλλο περιβάλλον είναι το μαγείρεμα ή κάποια σπορ.

Πέρσι που κυκλοφόρησαν τα διηγήματα της αδελφής μου υπολόγισα ότι από όλη μου την οικογένεια μόνο δύο πρόσωπα (ο πατερας και μια αδελφή μου) δεν έχουν βγάλει βιβλίο. Ακόμα.

Μεγαλώσατε στην Αθήνα. Πώς σας φαίνεται η Αθήνα του τότε; Συγκρίνετε μου το παρελθόν και το παρόν της πόλης. Τι σας αρέσει και τι όχι ;

Σήμερα με συγκινεί μα τότε ήταν βασανιστική πόλη. Μεγάλωσα στο κέντρο, στη Νεάπολη και στους πρόποδες του Λυκαβηττού. Κάθε φορά που με έβγαζαν από το σπίτι βρισκόμουν μπροστά σε νέα χαλάσματα, γκρέμιζαν τα παλιά σπίτια που ως τότε ήταν σημεία αναφοράς της παιδικής μου βόλτας. Ξεριζώνονταν τα γιασεμιά και τα νυχτολούλουδα, ξεχύνονταν στο δρόμο κατσαρίδες, ποντίκια και οι γάτες που είχα συνηθίσει να τις κοιτάζω από ψηλά να λιάζονται στα κεραμίδια, κρέμονταν στο κενό οι σφυρήλατες γυριστές σκάλες οι τόσο χαρακτηριστικές.. Οι σόλες των παπουτσιών μας ήταν πάντα λευκές, από τον ασβέστη των οικοδομών και το καλοκαίρι τα κομπρεσέρ έκαναν αδύνατη την παραμονή στο σπίτι.

Αυτές τις μέρες επισκευάζουν μια πολυκατοικία δίπλα στο σπίτι μου κι ακούω το μηχάνημα με το οποίο τρίβουν και θυμάμαι εκείνο το πνίξιμο, το μόνιμο εκνευρισμό του συνεχούς θορύβου. Δεν ξέρω αν υπάρχουν σιγαστήρες γι αυτά τα εργαλεία αλλά θα έπρεπε να εφευρεθούν ή έστω κάποιο υποχρεωτικό ασφαλιστικό προϊόν που να εξασφάλιζε αποζημίωση από τους εργολάβους, παραμονή σε κάποιο άλλο χώρο για όσο κρατά το μαρτύριο. 

Το ν’αφήσει κανείς τη ζωή του στην πόλη και να πάει να ζήσει στην Εξοχή - στη Μύκονο εν προκειμένω-είναι τεράστια και δύσκολη απόφαση. Εσάς τι σας ώθησε σ’αυτή την απόφαση ζωής;

Η ησυχία, η γαλήνη, ο κύκλος των εποχών, το ότι (όπως έλεγε η Κάρεν Μπλίξεν) εμείς ξέρουμε ότι η Πρωινή Σελήνη δεν είναι Νέα Σελήνη. 

Κι ίσως να με έδιωξε και η Αθήνα. Δεν τη βρίσκω άσχημη όπως άλλοι αλλά με ενοχλεί που δεν την αγαπούν, μοιάζει με γυναίκα που την κακομεταχειρίζονται. Είναι Αθηνοκεντρικός ο τρόπος διακυβέρνησης κι οι κάτοικοι ξέρουν πως για να προχωρήσουν πρέπει να είναι εδώ αλλά μόλις βρεθεί κενό 'δραπετεύουν'. Σα να μην είναι εδώ τα σπίτια τους, σα να είναι δέσμιοι σε κάτεργο. Οι λέξεις λένε πολλά, το δραπετεύουν/εγκαταλείπουν που ακούμε σε κάθε τριήμερο είναι πρωτοφανές, δε θα το πει ο Παριζιάνος ή ο Νεοϋορκέζος κι ας φεύγουν κι εκείνοι τα σαββατοκύριακα.

 Ο Σιδηρόπουλος -  τον οποίο γνωρίζατε προσωπικά-τραγούδαγε « Η φαντασία στην εξουσία». Αν μπορούσατε να διαλέξετε εσείς έναν άνθρωπο του πνεύματος ή της Τέχνης που θα κατείχε τα ηνία της εξουσίας στην Ελλάδα ποιος θα ήταν αυτός και γιατί;

 Επιτρέψτε μου να σας διορθώσω: Δεν είναι οι άνθρωποι του πνεύματος, το πνεύμα είναι των ανθρώπων. 

Το 'Η Φαντασία στην Εξουσία' ήταν σύνθημα του Μάη του '68. Αίτημα μιας εκρηκτικής στιγμής, με όλη τη φρεσκάδα των νεανικών εξεγέρσεων. Και αν θυμάμαι καλά το τραγούδι κάτι τέτοιο λέει. '..Βάλε ταχύτητα με την καρδιά/η φαντασία στην εξουσία /δώσε τα ρέστα σου για μια βραδιά'. Πάτα το γκάζι,.. για μια βραδιά.. Μιλά για μια μικρή επανάσταση. 

Τα νιώθουμε αυτά, έτσι είναι το πάθος. Όμως αλίμονό μας αν κυβερνούσαν οι καλλιτέχνες, θα τους χάναμε κι αυτούς και χώρα χωρίς Τέχνη χάνει την επαφή με το παρελθόν της, δεν έχει μέλλον. Είναι σπουδαίο πράγμα η πολιτική, θέλει κι αυτή τη «τέχνη» της• καλούς τεχνίτες όπως η Κηπουρική, η Ιατρική. Ωστόσο αλίμονό μας … διότι ο Καλλιτέχνης είναι η γέφυρα, το διάμεσο ανάμεσα στο εφικτό και το ανέφικτο. Ο Στοχαστής φέρνει το όραμα, ο Καλλιτέχνης οφείλει να είναι κριτής, η λυδία λίθος στη οποία δοκιμάζονται οι αξίες. 

Πώς βλέπετε την πολιτική που ασκείται σήμερα; Ο κόσμος περνάει δύσκολα, υπάρχει μια μέση λύση; Πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα αισιόδοξα επίσης πώς οδηγηθήκαμε σ’αυτό το οικονομικό τέλμα κατά την άποψη σας;

Είμαι έντρομη όπως κάθε λογικός άνθρωπος. 

Δεν είμαι πολιτικός για να ξέρω τι θα μπορούσε να γίνει, δεν έχω τις πληροφορίες ούτε τη γνώση για να επεξεργαστώ όσες έχω.

Δεν πιστεύω στους ηγέτες ή στα ηνία και σε όλα αυτά αλλά κοιτάζοντας προς τα πίσω νομίζω ότι είναι χαρακτηριστικό που για πάνω από μισό αιώνα κυβερνούν οικονομολόγοι και επικοινωνιολόγοι, άνθρωποι επιτυχημένοι στον κόσμο του εφήμερου, τα media. Ατομικά ίσως υπάρχουν και εξαιρέσεις αλλά και οι δυό αυτοί κλάδοι πάσχουν σε γνώση και αίσθηση της Ιστορίας, δε θέτουν ανθρωπιστικές προτεραιότητες και, κυρίως, δε στοχάζονται μακροπρόθεσμα. Έτσι δεν είναι προτεραιότητά τους ο στοχασμός για το τι κοινωνία ονειρευόμαστε, πώς θα θέλαμε να ζήσουμε, τι θέλουμε να διασώσουμε και τι μας λείπει. Κι όταν χρειάζεται να επικαλεστούν ιδανικά (συνήθως σε προεκλογικές εκστρατείες ή όταν προσπαθούν να επιβάλλουν δυσάρεστα μέτρα) καταφεύγουν σε κούφιες ξεπερασμένες έννοιες κι επικαλούνται πατρίδες, σύνορα και άλλα πεπερασμένα.

Αισιόδοξοι είμαστε όμως, δυστυχώς πάντα είναι οι άνθρωποι, νομίζουν ότι αν τη γλιτώσουν σήμερα, αύριο μπορεί να φτιάξουν τα πράγματα. Κι έτσι πορευόμαστε. 

Τι σας απογοητεύει και τι σας ενθουσιάζει περισσότερο στους ανθρώπους;

Τα ίδια ίσως; Αυτό που μας ενθουσιάζει συνήθως δεν είναι αυτό που μας κουράζει όταν βαρεθούμε;

Στο ποίημα σας «Επικούρειο» αναφέρετε 

«Όταν θα έρθει ο θάνατος

εδώ δε θα με βρει.

Oταν θα έρθει ο θάνατος

πείτε του ότι λείπω.»

Φοβάστε τον θάνατο; Έχετε πλάσει κάποια ιδέα για το τι συμβαίνει αφού φύγουμε;

Ποιος δε φοβάται το άγνωστο; Κι είναι και το σώμα, η λατρεία του σώματος που το φροντίζουμε, το γυμνάζουμε, το αλείφουμε με κρέμες, προβληματιζόμαστε τι να φάμε, τι να πιούμε προκειμένου να συντηρηθεί σε καλή κατάσταση δίχως να αντέχουμε να παραδεχθούμε πως δεν διαφέρουμε από σαβανωτές και ταριχευτές αφού όλη μας η ζωή αφιερώνεται στη φροντίδα να είναι ωραία η σωρός που θα παραδώσουμε στην κηδεία.

Με το Θάνατο έχω ένα έντονο φλερτ πια. Παίζω μαζί του όπως όταν χρησιμοποιώ τα λόγια του Επίκουρου. 

Πριν κάποια χρόνια έπαθα μια σοβαρή αρρώστια που με άλλαξε, συνειδητοποίησα ότι αν σου δοθούν τρία χρόνια ζωής μπορείς να τα ζήσεις σα δέκα ή μπορείς να πέσεις σε άρνηση, να κλαις, να τρέχεις από γιατρό σε γιατρό σπαταλώντας κι αυτό το λίγο που σου μένει. Εγώ τότε (είχα την τύχη να το καταλάβω νωρίς, ήμουν καλά, δεν υπέφερα) επέλεξα να κάνω τα τρία χρόνια δέκα, να κάνω μόνο ό,τι αγαπώ κι αυτό που αγαπώ να το εξαντλήσω. Έπινα, χόρευα, έγραφα. Τίποτε άλλο. Με το μετεγχειρητικό τσιρότο στο λαιμό έκανα παρουσίαση του βιβλίου μου (την Πόρτα της Ληνώς της οποίας τελευταία σελίδα είναι το Επικούρειο σα προφητεία που βρέθηκε εκεί εντελώς μεταφυσικά για να ανοίξει το επόμενο κεφάλαιο της ζωής μου). Από τότε ο Θάνατος είναι πάντα δίπλα μου και με βοηθά να ζω καλύτερα, συνειδητά.

Δεν συνηθίζετε να μιλάτε συχνά δημόσια. Για ποιο λόγο αυτό;

 Μιλάω μόνο γι αυτά που ξέρω. Ο πιο πολύς κόσμος θα βαριόταν.

Απαντώντας το ερωτηματολόγιο του Προύστ έχετε απαντήσει στην ερώτηση «Αν συναντούσατε το Θεό τι θα θέλατε να σας πεί;» , «Κουβέντα, του έχω θυμώσει.»Γιατί αυτός ο θυμός; Ποια η σχέση σας με τον Θεό; Πιστεύετε σ’ εκείνον ως μία ανώτερη δύναμη ή στον μικρό θεό που λέγεται ότι κρύβεται μέσα σε κάθε άνθρωπο;

 Είμαι άθεη. Και αγνωστικίστρια προσθέτω, πράγμα που εξοργίζει τους άθεους γιατί είναι, μου λένε, σα να αφήνω ένα πορτάκι ανοιχτό. Μα δεν αφήνω. Ο άνθρωπος φτιάχνει θεούς καθ' ομοίωσιν του κι αυτό είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον, σαν τους Αγίους που ήρθαν να πάρουν τα υπουργεία από τους αρχαίους θεούς. Είναι ενδιαφέροντα όλα αυτά, γοητευτικά και πολύ δυνατά. Αγαπώ τα σύμβολα, τα σέβομαι.

Aν πηγαίνατε κάπου που δεν θα είχατε την δυνατότητα να αγοράσετε βιβλία και έπρεπε να πάρετε ένα μόνο δικό σας βιβλίο μαζί για να το διαβάζετε συνεχώς. Ποιό θα ήταν αυτό και γιατί;

 Δικό μου.. εννοείτε γραμμένο από εμένα; 

Κανένα εκδοθέν, δε είμαι από αυτούς που ξαναδιαβάζουν τα βιβλία τους. Θα έπαιρνα ένα ανέκδοτο, μισοτελειωμένο για να το τελειώσω και να μην τρελαθώ από πλήξη.

Υποφέρω αν δεν έχω βιβλία.

Είσαστε ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε κοινωνικά ζητήματα. Ασχολείστε με τον εθελοντισμό; Αυτή την περίοδο συμμετείχατε σε κάποια δράση;

Ναι έχουμε φτιάξει στη Μύκονο που ζω μια μονάδα Ανακύκλωσης, το Μοίκονος. Είναι τεράστιο το ζήτημα των σκουπιδιών στο νησί, έχουν γίνει φοβερές ατασθαλίες με συνέπεια να καίγεται το σκουπίδι σε μια φωτιά που καίει αδιάκοπα με ολέθριες συνέπειες για την υγεία μας. Είμαστε πολύ περήφανοι που φτιάξαμε το Μοίκονος εμείς οι κάτοικοι, επενδύοντας μια μετοχή των €100 ο καθένας και με τα έσοδα από την πώληση ανακυκλώσιμων πληρώνουμε το νοίκι και τους εργάτες μας, και επανεπενδύουμε. 

Στη Μύκονο κάνουμε και εθελοντικά μαθήματα. Έχει πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους το νησί, καλλιτέχνες, επιστήμονες.. Σκεφτήκαμε λοιπόν να μοιραστούμε τις γνώσεις μας. Εγώ έκανα ένα δίωρο την εβδομάδα Ποίηση-Στιχουργική. Στην ουσία μου δώθηκε ευκαιρία να κουβεντιάσω αυτά που αγαπώ, έφερνα τραγούδια, να ακούσουμε, ποιήματα να διαβάσουμε. Νόμιζα ότι δε θα είχα ανταπόκριση, ποιος νοιάζεται έλεγα. Να σκεφτείτε δεν έκανα εγγραφές, νόμιζα ότι κι αν γραφτούν μετά που θα βαριούνται να έρθουν θα ντρέπονται να με συναντήσουν. Είπα λοιπόν ότι θα έχω ανοιχτές τις πόρτες κι όποιος θέλει ας μπαίνει έστω και για λίγο, να ακούσει ένα ποίημα ανάμεσα στις δουλειές του- κακό δεν κάνει. Και τελικά είχα μεγάλη ανταπόκριση, κανείς δεν εγκατέλειψε, ίσα- ίσα έφερναν και φίλους. Και πεσκέσια, μια κοπέλα μας αγόρασε για όλους από ένα τεύχος ενός μικρού περιοδικού Ποίησης που ανακάλυψε (Αστυδρόμος λέγεται), ένας κύριος της Γαστρονομικής Λέσχης του νησιού μας έφερνε σπιτική λεμονάδα ή Gin Fizz, ο αμπελουργός μας έφερνε κρασί, άλλοι μεζεδάκια.. 

Σας τα λέω αναλυτικά διότι για μένα ήταν αποκάλυψη. Με τον εθελοντισμό ξεδιπλώνεται η γενναιοδωρία των ανθρώπων. Ξεκινώντας με προσφορά και αποδεσμευμένος από τα δεσμά της τάχα εμπορικότητας, ανακαλύπτεις πως δεν είναι μόνο το εύκολο και το πεπατημένο δημοφιλή. Μπορεί ο επενδυτής να φοβάται να ρισκάρει και να αναπαράγονται ξανά και ξανά οι ίδιες ιστορίες στα σίριαλ και τις επιθεωρήσεις αλλά το κοινό διψά για το αλλιώτικο.

Διψάμε για γνώση. Παρακολούθησα τα μαθήματα Μυκονιάτισας Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αιγαίου με θέμα την Ανθρωπολογία του Τουρισμού κι ήταν γεμάτη η αίθουσα, δεν τα χορταίναμε. Τόσο διαφορετικοί άνθρωποι μεταξύ μας (από συνταξιούχο οικοδόμο απόφοιτο Δημοτικού ως επιχειρηματία απόφοιτο Νομικής) κρεμόμασταν από τα χείλη της. 

Και το άλλο που ασχολούμαι και με καίει είναι ο Σύλλογος Θεραπευομένων ΟΚΑΝΑ που φτιάξαμε για να προστατευθούν οι θεραπευόμενοι από αυθαιρεσίες και καταστρατηγήσεις αλλά και για να διεκδικήσουμε καλύτερη θεραπεία, ενημέρωση, δικαιοσύνη. Για μένα φλέγον είναι να χτυπηθεί και το στερεότυπο, η εικόνα του χρήστη που αναπαράγεται κατά κόρον και που δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο αλλά μια μικρή ομάδα που χρήζει βοηθείας. Έχουμε ένα blog στο οποίο εκθέτουμε τις απόψεις μας για τη θεραπεία, τις ουσίες αλλά και ευρύτερα τη θέση μας για την Αποποινικοποίηση. Βρέθηκα στην Αθήνα διότι συμμετείχαμε στις εκδηλώσεις στην Τεχνόπολη στο Γκάζι. Μας προσκάλεσε η 'Θετική Φωνή' επ' ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας HIV/AIDS. 

Ανήκουμε κι εμείς στις ευπαθείς ομάδες όπως καταλαβαίνετε. Το ίδιο σημαντική είναι για μας η ενημέρωση για τον HCV (τον ιό της Ηπατίτιδας C). Έχουμε χάσει πολλούς ανθρώπους, ούτε δυό μήνες δεν είναι που πέθανε από κίρρωση ο πολύ καλός μου φίλος Nicholas Liber• εσείς θα τον ξέρετε από το 'εν λευκώ', το θρυλικό εξώφυλλο του Σιδηρόπουλου. Τα τελευταία χρόνια έφτιαχνε χάρτες. Μεγάλα, λάδια. Χάρτες τόπων φανταστικών. Σχεδιάζαμε μια έκθεση στη Μύκονο, του έγραψα ένα μεγάλο ποίημα για να συνοδεύει τα έργα κι ένα κείμενο για τον κατάλογο. Δεν προλάβαμε. 

Τέλος μια προτροπή και μια συμβουλή για τους νέους .

 'Η νιότη πάει χαμένη στους νέους', είπε ο Bernard Shaw, να το θυμούνται. Διότι στη ζωή μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις αν πληρώνεις το λογαριασμό. Η δυστυχία μας είναι μεγαλώνοντας να μας έρχεται ένας λογαριασμός για πράγματα που δε θέλουμε πια.

*Την πρώτη φωτογραφία του άρθρου την τραβηξε ο Nicholas Liber underground ζωγράφος  και καλός φίλος της Δάφνης Χρονοπούλου.