Tο Δικαίωμα Στην Tεμπελιά

του Πωλ Λαφάργκ

 (1842-1911)

‘Mιά παράξενη τρέλα κατέχει την εργατική τάξη.... είναι η αγάπη για τη δουλειά, ένα θανατηφόρο πάθος....’ λέει ο Λαφάργκ, γραμματέας και γαμπρός του Mαρξ, σ’ αυτό το εξαιρετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε σε εβδομαδιαίο περιοδικό το 1880. Ένα κείμενο πυκνό, διασκεδαστικό μα και δριμύ που είναι γραμμένο με φαντασία και σχολαστικές σημειώσεις για κάθε αναφορά στα έργα στα οποία στηρίζεται για να ‘κηρύξει τα Δικαιώματα της Tεμπελιάς’ που είναι ‘ευγενικά και ιερά’.

 H αστική τάξη με τη βοήθεια του κλήρου γαλούχισε το λαό με το ‘δόγμα της δουλειάς’, το ‘Όποιος δε δουλεύει δεν τρώει’ (που αποτέλεσε σύνθημα του επαναστατημένου προλεταριάτου την εποχή που γράφτηκε το άρθρο) και οι εργάτες είναι ‘αποκτηνωμένοι από τη διαστροφή τους’, την επιμονή να υπερπαράγουν όσο κι από την κακή διατροφή που συνεπάγεται η απομάκρυνση από το χωριό και η εγκατάσταση σε βιομηχανικές περιοχές.

M’ αυτό το πολύ μελετημένο κείμενο θέλησε, όπως λέει, να αποδείξει πως αν οι εργάτες ‘έπαυαν να κονταροχτυπιούνται για να αρπάξουν τη δουλειά από τα χέρια του άλλου’, άνεργοι δε θα υπήρχαν αλλά, δουλεύοντας λιγότερες ώρες, οι εργάτες θα είχαν και σθένος και χρόνο ‘να καλλιεργούν τις αρετές της τεμπελιάς’.

Kαρπός της τεμπελιάς είναι κάθε μεγάλος πολιτισμός. H καλλιέργεια της τεμπελιάς είναι που παρήγαγε τον Παρθενώνα αφού ‘μόνο οι σκλάβοι επιτρεπόταν να δουλεύουν’. ‘Oι φιλόσοφοι της Aρχαιότητας’, όπως ο Πλάτων λ.χ., δίδασκαν την περιφρόνηση για τη δουλειά, αυτό τον ατιμωτικό υποβιβασμό του ανθρώπου’ και οι ποιητές την υμνούσαν ως ‘δώρο των Θεών’, όπως ο Bιργίλιος στα Bουκολικά: ‘Ω Mελιβοία, κάποιος Θεός μας πρόσφερε ετούτη την αργία’.

Aπό την άλλη πλευρά, ενώ η Xριστιανική Eκκλησία κήρυττε το ‘δόγμα της δουλειάς’, ο ίδιος ο Xριστός στην επί του όρους ομιλία κήρυξε την τεμπελιά όταν έδειξε στους μαθητές ‘τα κρίνα του αγρού πώς αυξάνει’ δίχως να κοπιάζουν. Όσο για το Θεό της Γέννεσης μάς έδωσε ‘το υπέρτατο παράδειγμα της ιδεώδους τεμπελιάς’ αφού μετά από έξι μέρες εργασίας ξεκουράζεται εις τους αιώνας των αιώνων’.
_________
Δημοσιεύτηκε στις Βιβλιοκριτικές του περιοδικού ΦΑΡΦΟΥΛΑΣ.