Βύρων: Το τελευταίο ποίημα (Μετάφραση)

                                                           Lord Byron

                                                                                      (1788-1824)


                               

ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΩ ΤΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ ΕΤΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ

Μεσολόγγι, 22 Ιανουαρίου 1824

                           Ι

Τούτη η καρδιά να πάψει να χτυπά,

Αφού έπαψαν αυτές που είχε, είναι ώρα·

Μα κι αν αγαπημένος δεν μπορώ να είμαι πιά,

Μπορώ ακόμα ν’ αγαπώ και τώρα.

                        ΙΙ 

Οι μέρες μου κιτρινισμένα φύλλα.

Τα άνθη κι οι καρποί τού έρωτα είναι πιά χαμένα·

Η θλίψη, τα έλκη κι η σαπίλα

Απόμειναν για μένα.

                       ΙΙΙ 

Η αρπακτική φωτιά που καίει εντός μου

Σαν ηφαιστειακό νησί είναι ερημική·

Ποτέ πυρσός δεν θα ανάψει από το φως μου,

Αποτεφρωτική πυρά είναι, νεκρική.

                       IV 

Το φόβο, τη ζηλότυπη φροντίδα,

Του έρωτα τη δύναμη…Ποτέ μου δεν θα ξαναμοιραστώ

Τον εξυψωτικό τον πόνο, την ελπίδα…

Μόνο την αλυσίδα θα φορώ.

                      V

Μα όχι έτσι ― κι όχι εδώ·

Δεν πρέπει την ψυχή μου τέτοιες σκέψεις να την κάνουνε κομμάτια,

Όχι τώρα που η δόξα στέφει το κρεββάτι το στερνό

Και κλείνει του ήρωα τα μάτια.

                      VI 

Βλέπω τη δόξα, τη σημαία, το σπαθί,

Την Ελλάδα, της μάχης τα πεδία!

Πεσμένος πάνω στην ασπίδα πιο πολλή

Ο Σπαρτιάτης δεν είχε ελευθερία.

                      VII

Ξύπνα ! (Όχι η Ελλάδα – εκείνη ξύπνια είναι)

Ξύπνα πνεύμα μου! Και την αιτία σκέψου

Που πήρε το αίμα σου το δρόμο που οδηγεί στη λίμνη των πατέρων, κρίνε·

Και πίσω, προς το σπίτι στρέψου !

                        ΙΙΧ 

Ξεπέρνα τα τονωτικά ετούτα πάθη τα παράφορα,

Ήρθε η ανάξια ηλικία, είσαι μεγάλος·

Κατσούφιασμα, χαμόγελο θα ‘πρεπε να ‘ναι αδιάφορα

Για σένα όταν έρχονται από το κάλλος.

                        ΙΧ 

Αν νοσταλγείς τα νιάτα σου γιατί να ζήσεις;

Του τιμημένου του θανάτου η γη

Εδώ είναι ― προχώρα στο πεδίο για ν’ αφήσεις

Την ύστατη πνοή.

                        Χ 

Ψάξε ― λίγοι τον αναζήτησαν, πολλοί τον έχουν βρει ―

Έναν τάφο στρατιώτη, είν’ το καλύτερο για σένα· ετοιμάσου,

Κοίταξε γύρω, τον τόπο τον δικό σου διάλεξε με προσοχή

Και ύστερα, για πάντα ξεκουράσου.

                                                

____________ ❧

 Σημείωση : * αιτία: 
whom, στο πρωτότυπο, γ’ πρόσωπο της αντωνυμίας  ποιος/ποια, που είναι ίδια και για τα δύο γένη.

Για χρόνια ερμηνευόταν ως ποια γιατί αυτό το ποίημα, που γράφτηκε δύο μόλις μήνες πριν τον θάνατό του, εθεωρείτο το τελευταίο του Βύρωνα και συμπέραιναν πως αφορούσε είτε τη σύζυγό του είτε την αδελφή του Αυγούστα επειδή και ο αποτυχημένος γάμος του με την πρώτη και ο περιβόητος έρωτάς του για τη δεύτερη, αποτελούσαν αιτίες επαρκείς για να εγκαταλείψει για πάντα την πατρίδα του.

         Ωστόσο, τώρα πια έχουν έρθει στο φως ποιήματά του της ίδιας περιόδου και ξέρουμε πως τα ενέπνευσε ο τελευταίος του έρωτας, στο Μεσολόγγι, για τον ωραιότατο νεότατο Λουκά Χαλανδρουτσιάνο ο οποίος αν και απολάμβανε τα οφέλη της σχέσης του με τον «Μιλόρδο» τον βασάνιζε πολύ και συνήθιζε να ανταποκρίνεται στις διαχύσεις του μ’ ένα χαρακτηριστικό κατσούφιασμα (που αναφέρεται στη στροφή ΙΙΧ) για να του δείχνει την δυσαρέσκειά του.

         Όμως ούτε το ποιος θα ταίριαζε αφού δεν θα άρεσε στον ποιητή. Μιά τέτοια ομολογία ισοδυναμούσε στην Αγγλία του 19^ου αιώνα με θανατική καταδίκη (κι ο νόμος αυτός εφαρμοζόταν κι είχε σαν συνέπεια την καταστροφή ή τον εκπατρισμό πολλών σημαντικών ανθρώπων της εποχής) γι’αυτό πάντα φρόντιζε να καμουφλάρει, πίσω από μία ασάφεια σχετικά με το γένος ή ένα γυναικείο όνομα στον τίτλο, τα ποιήματα που έγραφε για άνδρες.

         Προτίμησα την απρόσωπη λέξη αιτία  ως ορθότερη λύση γιατί νομίζω πως είναι πιο κοντά σ’ αυτό που θα έκανε εκείνος που ενώ απεχθανόταν το ψέμα με τίποτα δεν θα έλεγε και την αλήθεια σ’ αυτή την περίπτωση.

                     _________________

Σχετικά:  

Ανάρτησή μου στην επέτειο του θανάτου του, στο άλλο μου ιστολόγιο : 19 Απριλίου 1824: Ο Θάνατος του Βύρωνα

΄Η τις 'Επιστολές  προς έναν Αναγνώστη' (την Ε΄ περί Βύρωνος αλλά και η ΚΘ΄ με αναφορά στο πρώτο του ταξίδι και τον Αλή Πασά) από το Περί Γραφής ή στό το ΚΘ"  στο άλλο μου. 

'Ονειρο Μέσα σε Όνειρο:Το βιβλίο μου με μεταφράσεις μου ποιημάτων που αγαπώ (σε ρίμα και με απόλυτο σεβασμό στο πρωτότυπο. Γι αυτό κι είναι λίγα).  

  Βιογραφικά:

Σημαντικό, σαφές και σωστό σύγγραμμα (του1886) του Sir Lesley Stephen, (ιστορικού, δημοσιογράφου, βιογράφου και πατέρα της Βιρτζίνια Γουλφ).

Επίσης ακριβές και με κάποια ποιήματα: Shadow Poetry.

______________                              

Στον πίνακα 

φορά μιά από τις δύο πανάκριβες Αλβανικές φορεσιές που έφτιαξε στο πρώτο του ταξίδι. Πόζαρε με αυτήν, τη δάνεισε για γιορτές μασκαρεμένων και σήμερα εκτίθεται στο σπίτι του στο Newstead Abbey (στη βιβλιοθήκη του οποίου φυλάγεται και το βιβλίο μου με αυτή τη μετάφραση, το 'Ονειρο Μέσα Σε Όνειρο'.

 ❧