Οι Χάρτες Του Nicholas Liber





Κάθε χαρτογράφηση είναι ιδιοτελής και υποκειμενική, το γνωρίζουν χαρτογράφοι, αρχιτέκτονες και ανθρωπολόγοι. Χρηματοδότες, αποικιοκράτες και εθνάρχες γεωγραφούν επανατοποθετώντας τα σύνορα των παλιών μας κόσμων. Με συνθήκες, διαβουλεύσεις και πιέσεις θέτουν όρια κίνησης και διακίνησης που η Τέχνη μόνο ξεπερνά, ακυρώνοντας συνθήκες δια των ανύπαρκτων και ανυπόστατων ορίων της φαντασίας.
       Oι χάρτες του Nicholas Liber είναι παγκόσμιοι και πολυπολιτισμικοί. Οι επινοημένοι του τόποι, αυθαίρετα υποκειμενικοί, καταδεικνύουν την υποτιθέμενη αντικειμενικότητα κρατικών, εθνικών και ιμπεριαλιστικών ορισμών. Ανατρεπτικοί κι αντιπολεμικοί, ειρωνεύονται σύνορα και σωβινισμούς υποδεικνύοντας πως υπάρχουν κι άλλες μη πεπατημένες ατραποί για να περιηγηθούμε τον απέραντο κόσμο της Φαντασίας στον οποίο τα πλούσιά του χρώματα και οι ανάγλυφες επιφάνειες μας καλούν.


XΑΡΤΕΣ


Σε χώρο και σε χρόνο
τα τοπία ταξιδεύουν.

Τόποι και τρόποι μας,
χώρος και χώρες
ενώνουν και χωρίζουν
διαχωρίζουν
χωριανούς και χωραΐτες και πολίτες,
συντοπίτες, εντοπίους,
ντόπιους, ντόπια,
ξένους και αποξενωμένους κι αφιλόξενους.

Εμείς περνούμε
και οι τόποι μένουν
σαν τις εικόνες
των παραθύρων οχημάτων εν κινήσει
των βαγονιών ή των αεροπλάνων.

Εμείς περνούμε
και οι τόποι φεύγουν
σαν τις εικόνες
μέσα από ταχύπλοο
σαν από χθες, σαν από αλλού, σαν τότε.



Χάρτες χαρτιά
και κάρτες
Χάρτες οριστικοί
και περιοριστικοί
επιτραπέζιοι, επιτοίχιοι,
της τσέπης χάρτες.

Χάρτες παλιοί, κρυφοί, πολύτιμοι,
πλάνα ζωής, δημιουργίας και δράσης.
Χάρτες του αλλού, του τότε και του αύριο,
της μνήμης της συλλογικής
της περισυλλογής
και της προσωπικής ανάμνησης.

Χάρτες πορείας και Αεροπορίας.
Πολεμικοί και παιδικοί και σχολικοί.
Με μια πυξίδα,
μια βαλίτσα στο χαρτί
κι ένα μολύβι σα γαρίφαλο στ' αυτί.

Και Χρώμα.
Χρώμα του κόσμου μας και του Απείρου,
χρώμα καλοκαιριού,
της νύχτας που δεν ήρθε,
του ταξιδιώτη που έρχεται,
του χθες και του προχθές
του πότε φεύγεις και του τότε που.

Χρώμα για χώμα
τόπος τρόπος.
Χάρτες τουριστικοί και διαφημιστικοί
του εμπορίου και του δουλεμπορίου,
της Ιστορίας,
της ομολογίας, της διαδήλωσης.
Χάρτες της Δήλωσης,
του πέρασα κι εγώ από 'δω,
του πάμε εκεί,
του φύγαμε, του πήγαμε.

Χάρτες ανάγλυφοι για αφή
και επαφή
με ορατά κι αόρατα
με τα βουνά, με τα νερά
και με τους δρόμους για άλλα.
Χάρτες για πάμε και πού πας
Χάρτες του μου έλειψες.

Χάρτες των ουρανών
Χάρτες των ουρανίων σωμάτων κι εννοιών,
αστρονομικοί και αστρολογικοί,
Χάρτες της Μοίρας.
Του στερεώματος μεγάλοι και ακριβείς
―να μη χαθούμε―,
του σύμπαντος, του σήματος.
Του μέλλοντός μας και του πού το πας,
Χάρτες Μαντείας και Μαγείας
κι αλχημιστικοί
με συνταγές, με προσταγές
με οδηγίες. Χάρτες.

Χάρτες πολιτικοί
και γεωφυσικοί
με το μαλλί, με το μετάξι, το σιτάρι,
τις πέστροφες, τον τόνο, το χαβιάρι.

Χάρτες θαλασσινοί
ωκεανοπλοϊκοί ή ακτοπλοϊκοί
με υφάλους και σκοπέλους
βάθη σε μίλια και γοργόνες στ' ανοιχτά.
Και φάλαινες και φώκιες και παλίρροιες,
τα ρεύματα ωκεανών
ωφέλιμα, τρομακτικά,
αόρατα, θανατηφόρα κι ευεργετικά.

Χάρτες των ναυτικών,
Χάρτες ακτών, διαύλων, αβαθών και φάρων,
Χάρτες με τα ναυάγια και τα ορατά χωριά
και πόλεις, τελωνεία, λαζαρέτα
και καραντίνες
και νησιά λεπρών, τρελών,
νησιά εξορίας.

Χάρτες της Εφορίας
Χάρτες των Αντικειμενικών
των αξιών της γης και των δικαιωμάτων,
Χάρτες του ύψους των κτιρίων
Χάρτες των νερών
των πηγαδιών και των σωλήνων Χάρτες
υδραυλικοί.
Αποχετευτικοί, δικτύων υπογείων
και εκβολών των ποταμών,
Χάρτες Λυμάτων, Χάρτες λαγουμιών
των ανταρτών και των κλεφτών,
των αποκλήρων Χάρτες.

Χάρτες πολεοδομικοί
των λεωφόρων, των μπουλβάρ
και των οδών,
Χάρτες διόδων και εξόδων
των διοδίων και των δερβενίων
των γεφυριών, των περασμάτων,
των τειχών.

Χάρτες γενετικοί
των διαφορών και των ομοιοτήτων
Χάρτες φυλών, ξεπερασμένοι Χάρτες.
Χάρτες τω γονιδίων και του γονιδιώματος
Χάρτες μορίων, ατόμων και ιών,
ασθενιών γενετικών
και επιδημιών.

Χάρτες ανάγλυφοι
Χάρτες παιδικοί, μακέτες-Χάρτες
ή γραμμικοί, ή σχολικοί
με ροζ βουνά και με παστέλ τις θάλασσες,
Χάρτες τυφλών στο i-phone
Χάρτες προφορικοί
και πληροφορικοί
σε GPS με μια γλυκιά φωνή,
Χάρτες αντίστροφοι
που αντί να οδηγούν μας καταγράφουν,
Χάρτες αρχεία,
Χάρτες κατασκοπικοί και δορυφορικοί.

Χάρτες σα λίστες
του εκεί θα φτάσω,
χάρτες ημερολογιακοί, αναμνηστικοί
του εκεί πήγαμε,
του δεν ξεχνώ, του θέλω πάλι.

Στρατιωτικοί του εδώ είμαστε
κι εκεί ο εχθρός
από 'κει ο ανεφοδιασμός κι εκεί ο κίνδυνος.

Χάρτες συμμαχικοί
και ενωτικοί, των Ομοσπονδιών
και των αξόνων,
αυτοκρατορικοί, ιμπεριαλιστικοί
μεγαλοπρέπειας, σιγουριάς και κύρους Χάρτες.

Λεπτομερείς
και αναλυτικοί, Χάρτες σε χρόνο.
Χάρτες εφήμεροι,
Χάρτες δρομολογίων,
εκπτώσεων.
Και πτώσεων
της οροφής διατηρητέων
ή κατεδαφιστέων λόγω σεισμών
και καταποντισμών.

Χάρτες κινδύνων. Χάρτες του μην πας,
του πρόσεχε, του φύγε πια.
Της Πυροσβεστικής κι Αεροπροστασίας,
Χάρτες δυτών και ναυαγοσωστών,
βυθών, λιμνών και κοίτης ποταμών.



Χάρτες των τόπων και των τρόπων μας,
γιατί στους Χάρτες
τα τοπία ταξιδεύουν
σε χώρες, σε χώρο και σε χρόνο
με τη ματιά,
το βλέμμα το προσωπικό
που ακυρώνει
που θολώνει επισημότητες
και σκοπιμότητες
κι αντλεί με συναισθήματα
αλήθειες άλλες πιο βαθιές
της Φαντασίας.


Χάρτες του ασυνειδήτου.
Χάρτες του υπερφυσικού.
Χάρτες για να ακολουθήσουμε αλήθειες ξένων.

Σε βιβλιοθήκες, τοίχους και συρτάρια,
σε Μουσεία και λεωφορεία,
πινακοθήκες νέες και παλιά βιβλία,
με ιδέες
οι τόποι ταξιδεύουν.

Οι τόποι τρέχουν
και εμείς περνούμε
μ΄ένα σακίδιο ναυτικό,
σάκο στρατιωτικό
πριγκιπικά μπαούλα,
μπόγους μπουλουκιών,
με φορτηγά, του δρόμου ή θαλασσινά,
με σκαλωσιές και ανυψωτικά
μ' ένα ποδήλατο καμιά φορά
σε χώρες, χώρο και σε χρόνο
εμείς περνούμε
ενώ τα τοπία μένουν.


Χάρτες με χρώμα και ψυχή
Χάρτες ιδιωτικοί
της εξουσίας και της Φαντασίας Χάρτες.

Χάρτες.
Ναι Χάρτες
γιατί οι τόποι φεύγουν.
Εμείς περνούμε
αλλά οι Χάρτες μένουν.

_______________________________________
 Το Ποίημα αυτό το έγραψα όσο ακόμα ήταν ζωντανός ο Nicholas Liber.

Σχεδιάζαμε μια έκθεση στην οποία σε κάθε χάρτη του θα αντιστοιχούσε ένα μέρος του ποιήματος. Δυστυχώς «ο άνθρωπος απλώς προτείνει, μα ένας παλαβός θεός αποφασίζει τι θα γίνει», όπως έλεγα σε ένα άλλο ποίημα, και μας πρόλαβε ο Θάνατος.
Το Ποίημα αυτό πρωτοδημοσιεύθηκε στο 17ο Φαρφουλά.

Τα έργα του Liber θα τα δείτε στο δικό του: http://nicholasliber.com
και στην Τρύπα της οποίας υπήρξαμε ΣυνερΓάτες.






ΡΩΜΑΝΟΥ ΜΕΛΩΔΟΥ 5 [7-9 Σεπτεμβρίου 2001]


αφιερωμένο 
στην Ηλιοστάλακτη Βαβούλη
τη Γειτόνισσά μου και Φίλη .


Χάνεται ο κόσμος μας, πέφτουν τα κάστρα
το αγαπημένο πλοίο έπεσε σε ξέρα·
συντρίμμια οι αναμνήσεις, σβήσανε τ’ άστρα
με τα λαμπάκια σου που κάνανε τη νύχτα μέρα.

Φαντάσματα επιστρέφουμε στο γκρεμισμένο σπίτι
σα στοιχειωμένη η παλιά ζωή μας  κυνηγάει·
το δαχτυλίδι έπεσε στου ποταμού την κοίτη
και το νερό του χρόνου πίσω δε γυρνάει.

Mοιρολογούμε και πενθούμε, πια ξεριζωμένοι
πρόσφυγες που περιπλανιόμαστε στην ίδια πόλη·
κλαίγοντας τριγυρνάμε σα χαμένοι,
σαν τα πουλιά που χτυπηθήκαν από ασχέτου βόλι.

Πού είναι οι γέρικες ελιές κι οι φτέρες;
Πού είναι οι γάτες, η αλόη του παππού στη γλάστρα,
οι πόρτες μας που έτριζαν; Πού είναι οι μέρες
που έμοιαζαν ατέλειωτες και άπειρες σαν τ’ άστρα;

‘Σα να μη ζήσαμε ποτέ. Καλά που λείπεις’
είπες· καλά που δεν την είδα τη ζωή μας ισοπεδωμένη.
Aλλά με πνίγει ο λυγμός αυτής της λύπης
και η οργή που όσο κι αν πονάμε, μάρτυρας δε μένει
                                            από την τέχνη, την αγάπη, τη φιλία
                               όταν σταθούν ’μπρος στων αρχιτεκτόνων τη μανία.

___________________________________________________________________
Από: 'Τα 40 του Θανάτου', 
το βιβλίο που ετοιμάζω τώρα.

Στη Ρωμανού Μελωδού 5 ζήσαμε με τον Mr Kastell
χρόνια σα μέρες και μέρες σα χρόνια, με Τέχνη, όνειρα, παθιασμένη αγάπη, μεγάλες δυσκολίες και πίκρες που μοιραζόμασταν στον κοινό μας κήπο με την αγαπημένη μου (τότε) γειτόνισσα και (πάντα) φίλη Ηλιοστάλακτη Βαβούλη, μια γυναίκα μοναδική, προικισμένη με τη διακριτικότητα του ιδανικού γείτονα και τη στοργή του πιστού φίλου.
Ο πόνος μου που γκρεμίστηκε το αγαπημένο σπίτι έγινε πένθος βαρύ επειδή μαζί με τη γέρικη ελιά, τα κοτσύφια μου και τα θροΐσματα της ψηλής αχλαδιάς έχασα και τη συντροφικότητα και τη θαλπωρή μιας καθημερινότητας  που αν είχα παρόμοια εμπειρία νομίζω θα την έλεγα «οικογενειακή». 
Τη μετακόμιση τη βίωσα σα να ήταν  θάνατος ολόκληρης της μόνης «οικογένειας» που γνώρισα στη ζωή μου.

EIKONA
Μια από τις Νεκρές Φύσεις του Mr Kastell. To γραφείο μου, λουστραρισμένο κόκκινο με τα διάφορα λεξικά και το Petit Larousse της γιαγιάς μου που με συνόδευαν, απαραίτητα τότε στην προ Google εποχή.
Τον πίνακα, μαζί με πολλούς άλλους, τον έχω στον τοίχο του αθηναϊκού σπιτιού μας σήμερα και μου θυμίζει το παράθυρο που άνοιγε από πάνω του και τη θεία μου Ελευθερία (της οποίας η  μικροσκοπική φωτογραφία κρέμεται σήμερα στο γραφείο μου στη Μύκονο).